maandag 14 september 2009

Stilste Quest ooit 2

Nadat Velomobiel.nl de voorste kettingbuis heeft vervangen door een U-vormig aluminium bakje, is de voorlaatste dissonant het kettingwieltje. De laatste is de kettingbuis om de terugkerende ketting. Afhankelijk van de gekozen versnelling achter, maakt het wieltje een licht ratelend geluid, goed hoorbaar op het grootste blad achter, vrijwel onhoorbaar als het kleinste kransje is geschakeld. Dit heeft alles met de kettingsnelheid te maken. Hoe hoger de kettingsnelheid, hoe meer geluid is er hoorbaar.
In Dronten wordt zoals altijd nuchter maar welwillend gereageerd op mijn wensen. Wat betreft overgevoeligheid voor geluidjes heb ik inmiddels een reputatie, al is er volgens Theo een neuroot die mij ver overtreft. In Dronten zijn enkele medewerkers van Velomobiel.nl wel heel pragmatisch als het gaat om geluid. 'Doe gewoon je oordoppen in'. Oordoppen hebben ze daar natuurlijk allemaal al om de trommelvliezen te beschermen tegen machine lawaai. Ze blijken ook uitstekend het windgeruis tijdens het fietsen te filteren.
Omdat ik geluid het liefst bij de bron bestrijd, moet uiteindelijk ook geprobeerd worden of het licht ratelende kettingwiel toch het veld zal moeten ruimen. Vraag is wel waarom dit geluid zich voordoet. Dit komt vooral omdat de hoek waaronder de ketting het wieltje raakt heel vlak is. De hoek waaronder de ketting het wieltje verlaat is nog vlakker. De ketting gaat dan ook nooit mooi aanliggen in de vertanding zoals dit gebeurt bij voor- en achtertandwielen en blijft tikkende geluiden maken. Zoals eerder genoemd, hoe sneller de ketting rond gaat, hoe meer lawaai.

Vanmiddag meldt Kees zich voor enkele experimenten. Allereerst wil ik weten of het weghalen van de 65 cm lange kettingbuis iets heeft opgeleverd voor wat betreft weerstand. De Quest wordt op een verhoging gezet en hetzelfde potje met schroeven wordt aan de pedaalas gehangen. Op het middelste blad voor en de derde versnelling achter, was het gewicht waarmee de crank vanuit horizontale positie naar beneden bewoog 266 gram. Omdat ik me licht bezeerde aan een los stukje polyester, pakte ik een werkhandschoen uit de kast. Tot mijn verrassing valt er een heel klein heel koud diertje uit. Een salamander of hagedis, wie het weet mag het zeggen.
Vanmorgen doen wij de meting weer zonder kettingbuis.
Al snel blijkt dat er geen verschil is. Na de aanvankelijke lichte teleurstelling dat het qua weerstand niks oplevert, komt al snel in beeld waarom dit zo is. Trek een stuk ketting door een horizontaal liggende kettingbuis en je meet weerstand. Hou ditzelfde stuk ketting in dezelfde kettingbuis schuin en ..... de ketting glijdt er vanzelf uit.
Die situatie doet zich ook voor bij de kettingbuis van de trekkende ketting.

Ik had voor het experiment ter voorkoming van kettinggeluid enkele kettingrollen uit Dronten meegenomen. Deze kettingrollen, ze kosten € 12,50 per stuk, zijn niet te vergelijken met de brede witte nylon rollen van weleer. De ongelagerde witte nylon rollen, ze zaten in mijn Mango en eerste Quest, waren een bron van lawaai. De nieuwe rollen, het zijn de twee voor in beeld, zijn gemaakt door Flevobike en voorzien van een enkele neopreen O-ring. Het 7x zo dure TerraCycle kettingwiel heeft centraal een tandwiel met daarnaast aan iedere kant een O-ring. De kettingrollen zijn gelagerd met 2 stuks 608 lagers. De standaard lagers tik ik eruit en vervang deze door vol-keramische lagers. Hoewel er momenteel nogal wat te doen over het nut van keramische lagers, ik kom daar binnenkort op terug, loopt het kettingrolletje nu schitterend rond.
Na de montage rij ik enkele kilometers en stel tevreden vast dat dit weer een hele grote stap in de goede richting is. Stiller was de Quest nog nooit.
Wel zal de efficiency een fractie afnemen, de ketting drukt zich enigermate in de O-ring, maar dat neem ik graag voor lief. Ook zal de levensduur van de O-ring een stuk minder zijn dan van het TerraCycle kettingwiel. Allemaal niet erg, de eventuele vervanging is goedkoop en snel te doen.
Wel is een absolute voorwaarde dat het kettingrolletje precies in het midden van de kettingbaan loopt. Een afwijking van meer dan een centimeter doet de ketting tegen de flens tikken en is alles voor niets geweest.